Zastanawiasz się jakie zboże posiać w kolejnym sezonie wegetacyjnym? Wybór gatunków i odmian jest spory, ze względu na stały postęp hodowli roślin. Dobrym wyborem, który sprawdzi się praktycznie w każdym gospodarstwie jest pszenżyto ozime. Sprawdź zalety tej uprawy!
Śmiało można stwierdzić, że uprawa pszenżyta ozimego wiedzie prym w naszym kraju. Każdego roku gatunek ten wysiewny jest na powierzchni około 1,3 mln ha, co stanowi prawie 1/3 światowych zbiorów tego zboża. Ponad to pierwsze odmiany komercyjne pszenżyta zostały wyhodowane właśnie w Polsce. Hodowcy postawili sobie zadanie stworzenia takiej rośliny paszowej, która niewielkim kosztem produkcji pozwalałaby uzyskać maksimum składników odżywczych. Dowiedz się jakie zalety ma uprawa pszenżyta ozimego i dlaczego warto ją rozważyć!
Doskonałe połączenie pszenicy i żyta?
Pszenżyto jak sama nazwa wskazuje powstało z połączenia dwóch zbóż – pszenicy oraz żyta. Przy tworzeniu tego zboża, hodowcom od początku przyświecała idea uzyskania dobrej jakości ziarna i plenności pszenicy oraz odporności na choroby i niekorzystne warunki środowiskowe żyta. Zamierzony cel udało się osiągnąć, ale nie w 100 %. Warto podkreślić, że ziarno dostępnych na rynku odmian pszenżyta ozimego charakteryzują się dużą zawartością białka o korzystnym składzie aminokwasowym. Ponad to wykazuje się małą zwartością związków antyżywieniowych. Dzięki temu pszenżyto uprawiane jest głównie jako pasza dla zwierząt. Zboże to zdecydowanie łatwiej radzi sobie na słabszych stanowiskach niż pszenica ozima. Charakteryzuje się także większą tolerancją na okresowy niedobór wody.
Wraz z postępem hodowlanym pszenżyto ozime odznacza się także wysoką zimotrwałością, w stosunku do jego starszych odmian. Niestety pszenżyto odziedziczyło negatywne cechy obydwu gatunków zbóż. Niektóre z odmian, które charakteryzują się długą słomą, w dalszym ciągu są bardziej podatne na wyleganie, a ich ziarno szybciej ulega porastaniu w kłosie. Ponadto mąka z pszenżyta ma słabą wartość wypiekową i używa się jej raczej jako domieszki do mąki pszennej. Pszenżyto odznacza się także słabszym krzewieniem w porównaniu do pszenicy ozimej i wymaga dodatkowego nakładu na zakup regulatorów wzrostu.
Pszenżyto na słabsze stanowiska
W ostatnich latach pszenżyto stało się alternatywą dla uprawy żyta. Dotychczas na najsłabszych i lekkich glebach rolnicy raczej decydowali się na wysiew tego drugiego gatunku zboża. Dzięki postępowi w hodowli pszenżyta można uzyskać wyższe plony o znacznie lepszej jakości paszowej. Pszenżyto znacznie lepiej plonuje niż żyto, a jego średnie plony są o blisko 40 % większe, a w niektórych rejonach kraju nawet o 50 %.
Pszenżyto ozime z powodzeniem może być uprawiane na słabszych glebach w szczególności na kompleksach żytnich. Jego uprawa polecana jest na gleby lekkie, na których pszenica i jęczmień ozimy się nie sprawdzą. Tak jak w przypadku każdego innego zboża o rentowności tej uprawy decydują dobre warunku pogodowe, stanowisko uprawy, a także agrotechnika i nawożenie. Jeśli gospodarstwo dysponuje bardzo dobrymi glebami nie warto uprawiać pszenżyta lepszym wyborem będzie pszenica ozima. Natomiast w przypadku gorszych kompleksów zdecydowanie korzystniej będzie postawić na uprawę pszenżyta. Badania COBORU potwierdzają, że dzięki postępowi hodowli pszenżyto ozime plonuje wysoko i stabilnie nawet na słabych glebach.
Pszenżyto odporne na choroby i niskie temperatury
Pszenżyto ozime dzięki postępowi hodowli odznacza się także wysoką tolerancją na niskie temperatury, a także suszę. Ponad to coraz więcej odmian wykazuje odporność na choroby grzybowe. Pszenżyto można z powodzeniem uprawiać w chłodniejszych regionach kraju ze względu na jego wysoką mrozoodporność. Wiele odmian posiada mrozoodporność na poziomie 5 w 9 stopniowej skali. Warto wspomnieć, że odmiany pszenżyta charakteryzują się zróżnicowaną odpornością na choroby, szczególnie na rdzę brunatną, septoriozę liści i plew. Do niedawna spory problem w uprawie tego zboża stanowił mączniak prawdziwy, lecz dzięki postępującej genetyce nowe odmian są już mniej wrażliwe w stosunku do tego patogenu. Choć wiadomo, że pszenżyto nie należy do najłatwiejszych jeśli chodzi o ochronę chemiczną, hodowcy cały czas pracują na zwiększeniem jego odporności na rdzę oraz septoriozy.
Pszenżyto na paszę i nie tylko
Pszenżyto wykazuje wysoką wartość pokarmową oraz duży potencjał plonowania. Jak już wcześniej wspomniano jego ziarno charakteryzuje się wysoką zawartością białka o dobrej strawności i korzystnym składzie aminokwasowym. Dzięki temu jest zbożem popularnym w skarmianiu trzody chlewnej oraz drobiu. Ponad to hodowcy była wykorzystują pszenżyto do przygotowywania pasz treściwych ze względu na niższą zawartość substancji antyżywieniowych.
Pszenżyto z powodzeniem można też uprawiać na cele energetyczne. Świetnie sprawdzi się jako surowiec do produkcji bioetanolu. Coraz częściej mówi się o wykorzystaniu ziarna tego gatunku do jego produkcji, ze względu na wysoką zawartość skrobi. Pszenżyto wykorzystywane do produkcji bioetanolu powinno charakteryzować się nieco niższą zawartością białka. Zbyt duża jego ilość możne negatywnie wpłynąć negatywnie na proces produkcji bioetanolu.