Przed rolnictwem w Polsce, ale i na świecie jest wiele wyzwań, którym musi sprostać. Najważniejsze to wyżywienie wzrastającej liczby ludności na świecie. Zadanie to musi zostać zrealizowane w coraz trudniejszych warunkach środowiskowych i ekonomicznych. Zatem czy rolnicy mogą je wykonać dzięki dotychczasowym odmianom, czy jednak potrzebują nowych, dostosowanych do zmieniających się warunków?
Nowe odmiany niewątpliwie są potrzebne, gdyż mogą zagwarantować między innymi:
- wyższy plon,
- dostosowanie do lokalnych, zmieniających się warunków środowiskowych
- odporność na choroby,
- zimotrwałość,
- odporność na wyleganie i porastanie ziarna w kłosie,
- tolerancję na niekorzystne warunki środowiskowe,
- możliwość uzyskania ziarna odpowiadającego aktualnym potrzebom rynku.
Wyższy plon
Odmiana, aby mogła zostać zarejestrowana, musi charakteryzować się między innymi wyższym plonem od odmian już na rynku istniejących. Analizując poziom plonowania zbóż w Polsce na przestrzeni ostatnich 40 lat, można zauważyć, że plony te uległy podwojeniu, co niewątpliwie przemawia za koniecznością prowadzenia hodowli roślin. Ocenia się, że w nowoczesnym rolnictwie za wzrost plonów w około 70–80% odpowiada genetyka, a pozostałe czynniki, takie jak nawożenie czy pestycydy, nowoczesne technologie itp., w około 20–30%. Ponadto w przypadku zrealizowania strategii UE „Od pola do stołu”, przewidującej redukcję zużycia pestycydów o 50% i nawozów o 20% do 2030 roku, znaczenie nowych, plennych odmian będzie jeszcze większe.
Odporność na choroby
W związku z ograniczaniem stosowania pestycydów tak ważne jest, aby odmiany miały dobrą lub bardzo dobrą zdrowotność. Takimi odmianami są na przykład pszenica ozima Hondia czy pszenżyto ozime Belcanto. Zdarza się jednak czasami tak, że w wyniku powstawania nowych ras grzybów odporność jest przełamywana. Tak się stało na przykład z pszenżytem Lamberto. W związku z tym istotne jest wprowadzanie na rynek nowych, zdrowych odmian.
Zimotrwałość
Mroźne zimy występują w Polsce coraz rzadziej, ale występują. Wynika to z faktu, iż pogodę w naszym kraju kształtują masy powietrza morskiego lub kontynentalnego. Co kilka lat mamy u nas krótkotrwałe mroźne zimy, które powodują występowanie wymarznięć. Firma DANKO corocznie rejestruje odmiany o dobrej lub bardzo dobrej zimotrwałości, co sprawia, że uprawiający je rolnicy ograniczają ryzyka wynikające z tego zagrożenia.
Tolerancja na niekorzystne warunki środowiskowe
Coraz częściej Polskę dotykają susze. Dlatego też tak ważne jest prowadzenie hodowli na terenie kraju i selekcjonowanie w tych trudnych lokalnych warunkach odmian, które sprostają tym wyzwaniom. Odmiany wyhodowane na przykład w Niemczech, Francji czy Wielkiej Brytanii nie są, w większości przypadków, dostosowane do polskich trudnych, zmiennych warunków uprawy. Bardzo istotne jest, aby odmiany te były wczesne, miały dobrze rozwinięty system korzeniowy oraz posiadały zdolność regeneracji po okresach suszy.
Odmiany dostosowane do ewoluujących potrzeb rynku
Duża część ziarna zbóż, które rolnicy produkują, jest przeznaczona na sprzedaż. Aby rolnik mógł sprzedać wyprodukowane ziarno, musi ono spełniać określone wymagania kupujących. Dlatego też odmiany, które tworzą hodowcy, są dostosowywane do zmieniających się potrzeb rynku. Są to między innymi pszenice wysokojakościowe, pszenice ciasteczkowe, jęczmień browarny czy pszenżyto z przeznaczeniem do produkcji etanolu.
Podsumowując, trzeba przyznać, że polscy rolnicy potrzebują nowych odmian, nowych polskich odmian, dostosowanych do lokalnych warunków środowiskowych. Dlatego tak ważne jest, aby w Polsce istniała i się rozwijała hodowla roślin. Rolnik musi sobie jednak zdać sprawę, iż nowoczesna hodowla jest kosztowna, a koszty te muszą zostać pokryte przez rolników, w ostateczności przez konsumenta.
Autor: Dariusz Majchrzycki
DANKO